Απο έξω κούκλα και απο μέσα...;
Στον τομέα της παχυσαρκίας, λιγοστά είναι τα μέσα/μέθοδοι για την μέτρηση και μελέτη της:
- Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI) που εκτιμά τον αριθμό κιλών ανα τετραγωνικό μέτρο και είναι ένας γενικός δείκτης
- Περιφέρεια μέσης που μετρά προσεγγιστικά τον λιπώδη ιστό στην κοιλιακή χώρα (κεντρική παχυσαρκία) αλλά δε διακρίνει το σπλαχνικό και το υποδόριο λίπος
- Περιφέρεια μέσης προς περιφέρεια γλουτών που δίνει μια εκτίμηση του λίπους σε σχέση με τη μυική μάζα
- Δερματοπτυχές που εκτιμούν το υποδόριο λίπος στην περιφέρεια (γλουτοί, κοιλιά, μπράτσα κλπ)
- Βιοηλεκτρική εμπέδηση και DEXA που υπολογίζουν το ποσοστό λίπους, μυικής μάζας και νερού στο σώμα με σχετική ακρίβεια
Οι 4 πρώτες κατά βάση χρησιμοποιούνται απο τους διαιτολόγους και άλλους επαγγελματίες υγείας (λιγότερο χρονοβόρες και δαπανηρές), ενώ οι δύο τελευταίες (μαζί με τις προηγούμενες) απο τους ερευνητές.
Για ποιό λόγο όμως φαίνεται να μην αρκούν αυτές οι μετρήσεις; Διότι το λίπος δεν κατανέμεται με ομοιογενή τρόπο στο σώμα. Σε φυσιολογικού βάρους ενήλικες, το λίπος αποθηκεύεται κάτω απο το δέρμα (υποδόριο λίπος) και γύρω απο τα σπλάχνα (σπλαχνικό λίπος). Όταν κανείς παίρνει βάρος, το λίπος εναποτίθεται στις ίδιες αυτές περιοχές αλλα πίο εύκολα στα σπλάχνα στους άντρες και στην περιφέρεια στις γυναίκες. Ωστόσο, η σχέση αυτή δεν είναι γραμμική. Με άλλα λόγια, μετά απο ένα ορισμένο σημείο, το λίπος αρχίζει να εναποτίθεται και σε αλλα όργανα όπως μύες, γύρω απο την καρδία, ήπαρ, πάγκρεας κλπ. Ενω λοιπόν τα υπάρχουσα μέσα, εκτιμούν προσεγγιστικά την ποσότητα λίπους, δεν επιτρέπουν την τοπική μέτρηση του, ούτε και την κατανομή του.
Η μαγνητική τομογραφία φαίνεται να μπορεί να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Αυτή η μέθοδος που δε χρησιμοποιεί ακτινοβολία, αποτελεί το πιο ακριβές μέσο για την παρατήρηση και περιγραφή παθολογικών καταστάσεων ‘εκ των έσω’. Με τη βοήθεια της τομογραφίας, πρόσφατα, επιστήμονες παρατήρησαν οτι οι διαβητικοί τύπου 2 (που έχουν την παχυσαρκία ως βασικό παράγοντα κινδύνου), έχουν μεγαλύτερη εναπόθεση λίπους στη σπλαχνική περιοχή καθώς και ενδομυικά και λιγότερη υποδόρια, σε σχεση με τους υγιείς (NYC Obesity Research Center, Columbia University, 2009, American Journal of Clinical Nutrition).
Οι πολύτιμες πληροφορίες της μεθόδου αυτής για την έρευνα καθώς και η μελλοντική χρήση της σε ευρεία (στα νοσοκομεία) κλίμακα πιθανότατα να αλλάξουν όχι μόνο την αξιολόγηση των παχύσαρκων ασθενών αλλά και την πιο αντικειμενική παρακολούθησή τους (πχ η επίδραση της διατροφής στην κατανομή του λίπους και οι συνέπειες μιας γρήγορης απώλειας βάρους στον οργανισμό).
Γι αυτό, μη θεωρήσετε ότι το πως φαίνεστε περιγράφει και το πως είστε...Επειδή λοιπόν, το όποιο στρες, καταπόνηση και τρικ επιβάλετε στον οργανισμό σας (δίαιτες αστραπή και λοιπά τεχνάσματα), παρακάμπτοντας τις συνετές συμβουλές του διαιτολόγου, θα φανούν όταν θα ανοίξει το κουτί της πανδόρας που λέγεται μαγνητική τομογραφία...
Μέχρι την επόμενη διαδυκτιακή μας συνάντηση, ο καθρέφτης λέει μόνο τη μισή αλήθεια...
Σαμαρά Αναστασία
Διδάκτωρ στην επιδημιολογία της παχυσαρκίας
Βιβλιογραφική αναφορά:
Gallagher D. Et al. Adipose tissue is different in type 2 diabetes. Am J Clin Nutr, 2009; 89:807-14.
